ភ្នំពេញ៖ ដើម្បីឲ្យតំណាងអន្តររដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីជំនាញ និងសិក្ខាកាម បានស្គាល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរលង់នៃប្រាង្គប្រាសាទខ្មែរ យល់ពីព្រឹលឹង និងភាពអស្ចារ្យប្លែកគ្នានៃប្រាសាទនីមួយៗ ពិសេសគឺភ្ញៀវបានឃើញពីសម្បត្តិវប្បធម៌ដែលបានទទួលរងការបំផ្លិចបំផ្លាញនាសម័យសង្គ្រាម និងមួយចំនួនទៀតត្រូវបានលួចយកទៅលក់នៅទីផ្សារងងឹតផងនោះ កាលពីពេលថ្មីៗកន្លងមកនេះក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានរៀបចំកម្មវិធីដំណើរទស្សនកិច្ចជូនគណៈប្រតិភូអាស៊ាន ដៃគូសន្ទនា តំណាងអន្តររដ្ឋាភិបាល មកពីអាមេរិក, នីហ្សេរីយ៉ា, អឺរ៉ុប និងអ្នកជំនាញមកពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល អង្គការយូណេស្កូភ្នំពេញទៅទស្សនាតំបន់ប្រាសាទកោះកេរ។
ផ្អែកតាមការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានរបស់ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនាថ្ងៃទី០៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ បានបញ្ជាក់ថា ក្រសួងបានរៀបចំកម្មវិធីដំណើរទស្សនកិច្ចជូនគណៈប្រតិភូអាស៊ាន ដៃគូសន្ទនា តំណាងអន្តររដ្ឋាភិបាល មកពីអាមេរិក, នីហ្សេរីយ៉ា, អឺរ៉ុប និងអ្នកជំនាញមកពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល អង្គការយូណេស្កូភ្នំពេញ UNIDROIT, WCO, Antiquity Coalition, Blue Shield, Heritage of Peace និង ALPH ដែលបានអញ្ជើញមកចូលរួមកម្មវិធីសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្ដីពីការការពារ និងទប់ស្កាត់ការជួញដូរសម្បត្តិវប្បធម៌ខុសច្បាប់៖ទស្សនៈពីអាស៊ាន ទៅទស្សនាអតីតរាជធានីបុរាណ តំបន់ប្រាសាទកោះកេរ។ ដំណើរទស្សនៈកិច្ចនេះធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងឲ្យតំណាងអន្តររដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីជំនាញ សិក្ខាកាម និងអ្នកចូលរួមទាំងអស់ បានយល់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរលង់នៃប្រាង្គប្រាសាទខ្មែរ ស្វែងយល់ពីព្រឹលឹងនៃប្រាសាទ និងភាពអស្ចារ្យប្លែកគ្នានៃប្រាសាទបុរាណនីមួយៗរបស់ខ្មែរ។
បន្ថែមលើនេះ គឺភ្ញៀវគ្រប់រូបបានឃើញពីសម្បត្តិវប្បធម៌ដែលបានទទួលរងនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញនាសម័យសង្គ្រាម និងភស្ដុតាងនានាដែលបង្ហាញថាវត្ថុបុរាណជាច្រើនរបស់ខ្មែរត្រូវបានលួចយកទៅលក់នៅទីផ្សារងងឹត។ កាលពីពេលកន្លងទៅថ្មីៗនេះ តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក កម្ពុជាទទួលបាននូវរូបបដិមាដ៏មានតម្លៃ គឺព្រះគណេស (Ganesha) និងព្រះស្កន្ទគង់លើក្ងោក (Skanda on a peacock) ដែលចម្លាក់ទាំងពីរនេះ មាននៅប្រាសាទកោះកេរ ដែលជារាជធានីនៃអាណាចក្រខ្មែរបុរាណពីឆ្នាំ៩២៨ ដល់ ៩៤៤ នៃគ.ស នឹងត្រូវបានបាត់បង់ដោយការលួចជីកគាស់កកាយ និងនាំចេញទៅចរាចរជួញដូរដោយខុសច្បាប់ជាមួយសម្បត្តិវប្បធម៌ជាច្រើនផ្សេងទៀតក្នុងអំឡុងពេលសម័យសង្គ្រាម។
ដូច្នេះតាមរយៈសន្និសីទនេះ គឺជាឧទាហរណ៍មួយនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគីសម្រាប់ការអំពាវនាវរួមគ្នា ដើម្បីសកម្មភាពប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការជួញដូរខុសច្បាប់ និងការពារសម្បត្តិវប្បធម៌ដែលជាមរតកសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ យើងត្រូវពង្រឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ក្នុងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងជាសាធារណៈអំពីផលប៉ះពាល់នៃការចរាចរ និងការជួញដូរខុសច្បាប់ ដើម្បីអាចធានាថា ប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសនីមួយៗ បានដឹងច្បាស់ពីសារៈសំខាន់នៃបេតិកភណ្ឌសម្រាប់សង្គមរបស់ខ្លួន និងការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកគេក្នុងកិច្ចការពារសម្បត្តិវប្បធម៌។តាមរយៈដំណើរទស្សនៈកិច្ចនេះក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈបានបង្ហាញអំពីក្តីសង្ឃឹម និងការជឿជាក់ ថាប្រជាជាតិអាស៊ីគ្នេយ៍ អឺរ៉ុប ដៃគូសន្ទនា មន្ត្រីជំនាញ និងអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាលនឹងមិនព្រងើយកន្តើយ រួមសហការគ្នាក្នុងការបង្កើតយន្តការរួម ដើម្បីទប់ស្កាត់ការចរាចរជួញដូរសម្បត្តិវប្បធម៌ខុសច្បាប់ និងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ទាមទារ ឬស្នើសុំមកវិញឲ្យបាននូវសម្បត្តិវប្បធម៌នានាទៅកាន់ប្រទេសដើមវិញដោយសន្ដិវិធី។
សូមបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទកោះកេរ ដែលស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីខេត្តព្រះវិហារមួយនេះ គឺជារាជធានីដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ បានចាប់ផ្ដើមកសាងនៅកោះកេរ នាឆ្នាំ៩២១ នៃគ្រឹស្តសករាជ។ ក្រោយមកព្រះអង្គបានឡើងគ្រងរាជ្យជាផ្លូវការពីឆ្នាំ៩២៨ ដល់ឆ្នាំ៩៤១ នៃគ្រឹស្ដសករាជ។ បន្ទាប់មកព្រះរាជបុត្រព្រះបាទហរសវរ្ម័នទី២ បានឡើងគ្រងរាជបន្ត តែជាការគ្រងរាជបានត្រឹមរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ ដោយបញ្ចប់នៅឆ្នាំ៩៤៤ នៃគ្រឹស្ដសករាជ។ រាជធានីរបស់ព្រះអង្គឈ្មោះ «លិង្គបុរ (បុរីលិង្គ) ជាភាសាសំស្ក្រឹត និង ឆោគគ៌្យរ ជាភាសាខ្មែរ» ដែលឈ្មោះបច្ចុប្បន្នគឺប្រាសាទកោះកេរនេះឯង៕
